Lectuur: Gebr.
Door een mysterieuze ziekte verloor de zestienjarige Luuk een half jaar geleden zijn jongere broer Marius. In het gezin verwerkt iedereen Marius' dood op een andere manier. Zo besluit zijn moeder om op de verjaardag van Marius al zijn spullen te verbranden in de tuin. Luuk gaat niet akkoord met dit lugubere ritueel en redt daarom het dagboek van Marius van de brandstapel. Hij besluit om er zelf in verder te schrijven zodat het dagboek ook van hem is en onmogelijk nog verbrand kan worden. Hoewel hij het niet van plan was, leest hij al gauw ook wat Marius destijds had geschreven. Hierdoor wordt Luuk geconfronteerd met zijn grote geheim en met de aftakeling van Marius.
Het verhaal speelt zich af in 1974 in Eindhoven.
In Gebr. draait alles rond verwerken. De vader van Marius verwerkt zijn dood door hem afzijdig te houden en wanneer hij alleen is stiekem te wenen. Luuks moeder verwerkt de dood van haar kind door al zijn spullen te verbranden. Zo stuurt ze hem zijn spullen in rook achterna. Maar verwerken staat niet enkel centraal bij het overlijden van de jongen. Luuk verwerkt naast Marius' overlijden ook het feit dat hij homo is. En dat verwerkingsproces is al jaren aan de gang.
'Mam, als er midden in de nacht brand komt en u moet het raam uitspringen, wat neemt u dan mee?' 'Dat ligt eraan,' zei mam. 'Lig ik alleen in bed of ligt papa naast me?' Wij keken elkaar aan, want we begrepen niet wat dat ertoe deed. 'Kunt u niet gewoon antwoord geven?' 'Jawel,' zei mam. 'Als papa naast me ligt en er breekt brand uit, dan grijp ik zijn enkel, sla met hem de ruit in en spring met jullie in mijn armen in het vangnet van de brandweer. Als papa niet naast me ligt,' ging mama verder, 'dan pak ik jullie bij je enkel, sla het raam kapot en spring zelf in het veilige vangnet. Beantwoordt dat jullie vraag een beetje?'
Een dun boekje met een stevig verhaal
Gebr. belandde heel snel in mijn to-readlijst op Goodreads nadat ik er kort met kennismaakte in de cursus Literatuur en cultuur. Nu ik het boek eindelijk heb kunnen lezen werden mijn verwachtingen grotendeels ingelost. Grotendeels.
Tot mijn grote verbazing telde Gebr. amper 119 pagina's. In eerste instantie stelde me dit teleur want hoe kan zo'n aangrijpend verhaal tot zijn recht komen in zo weinig pagina's? Deze teleurstelling was gelukkig onterecht. Ted van Lieshout slaagt er in om een stevig verhaal neer te pennen in een dun boek, zonder dat het tempo van het verhaal in het gedrang komt. Daarbovenop slaagt hij er ook in om het verhaal heel realistisch weer te geven, zonder klef gedoe.
Tijdens het lezen van Gebr. gingen er verschillende emoties door me heen. In de eerste helft van het boek valt op hoe het gezin anders omgaat met het overlijden van Marius. Vooral de dialogen tussen de moeder en Luuk zijn fijn om te lezen. Hier en daar bevatten ze zelfs een grappige of ludieke toets. Ik voelde alvast sympathie voor elk personage, hoe verschillend ze allemaal zijn. Ik hield van de heerlijke zorgeloosheid en naïviteit van Marius, de creativiteit en vastberadenheid van Luuk, het dramatisch sarcasme van de moeder en het mysterieuze van de vader.
Naar het einde toe proef je meer en meer van Marius' aftakeling. Verdorie, daar zaten echt triestige passages in. Zo triestig dat ik het weer niet kon laten om een traantje weg te pinken. (dat is al de tweede keer op enkele maanden tijd, gênant) Dat maakt het boek extra bijzonder voor mij; ik heb er emoties bij gevoeld, oprechte. Luuk vergelijkt paar keer zijn relatie met zijn broer met Pangea. Vroeger waren de continenten die wij kennen slechts een continent. Na een bepaalde tijd breekt Pangea in verschillende continenten. Ooit wordt dit weer een groot continent. Luuk heeft het dan ook moeilijk met het feit dat hij niet echt meer een broer is, dat dat geheel van 'broers' nu niet meer bestaat. Dat vond ik heel mooi.
Toch vond ik het boek niet alle vijf sterren waard. Waarom weet ik zelf niet goed. Misschien komt het omdat het verhaal vrij vlak is? Er gebeurt wel veel in, maar het wordt vrij eentonig voorgesteld. We lezen voornamelijk samen met Luuk dagboekfragmenten van Marius terwijl Luuk de daarbij horende herinneringen ophaalt. Toch heb ik geen seconde spijt gehad dat ik Gebr. eindelijk eens heb mogen lezen.
